Tanıştırayım, yeni doktorumuz kabak çekirdegi

Lafı uzatmaya gerek yok. ‘Gıda raporu’ isimli sitede yayınlanan bu yazıya göre; prostatı büyümüş, kısırlık veya hormonal dengesizliği olan, solucan ve tenya bulunan, idrar tutukluğu olan, mesane iltihabı olan, kemik erimesi olan kimseler kabak çekirdeği yesin!

Tanıştırayım, yeni doktorumuz kabak çekirdegi!

Kabaklar, salatalık, karpuz, acur ve kavunla birlikte kabakgiller familyasını oluştururlar. Sakız kabağı, helvacıkabağı, balkabağı gibi çeşitleri bulunur. Kabaklar bir yandan meyve gurubuna girer, bir yandan da sebze gurubuna. Bal kabağı yemek yapıldığı zaman sebze olarak, kabak tatlısı yapıldığı zaman da meyve olarak nitelendirilir. Latince adı Cucurbita pepo dur.

Lifi bol bir sebze olan kabak, bağırsakları tembel olanlar için tercih edilmesi gereken sebzelerdendir. Kabak sebzesi potasyum, fosfor, kalsiyum, magnezyum, sodyum, demir gibi madensel elementler içerir. Kabak bedeni temizler, sinirleri yatıştırır. Besin değerinin kaybolmaması için kabağın buğuda pişirilmesi önerilir. Kabak çiğ olarak rendelenip salatalara da katılabilir.

Ezilebilir, çiğnenebilir dokusu ile kabak çekirdeği hafifçe tatlı ve fındık fıstık tadındadır. Kavrulan çekirdekler, diğer çekirdekler arasında en fazla besleyici ve lezzetli olanıdır. Mevsiminde ilk çıktığı zaman özellikleri en yüksek seviyededir

Kabak çekirdeği, yassı ve koyu yeşil renktedir. Sarı-beyaz renkte bir kabuk içinde bulunan kabak çekirdekleri kabuksuz olarak da üretilir.

Sağlık yararları: Kabak çekirdeğini neden yiyoruz?

Kabak çekirdeği, kendi başına veya salatalarda ve diğer hoş kokulu yemek sonrası yenen lezzetli bir çerezdir; mineraller, esansiyel yağlar ve protein bakımından zengindir. Solucan düşürme özellikleri vardır. Şerit solucanları ve diğer solucanları iyi bir defedicidir. Çinko içeriği, kabak çekirdeğini genellikle erkek ve kadın verimliliği için özellikle önemli yapar.

İyi huylu prostatı büyümüş erkeklerin prostatının büyümesini durdurmak için kullanılır. Mesane iltihabı veya idrar tutulması gibi ikinci derecede böbrek rahatsızlıklarında da kullanılır.

Kabak çekirdeği, büyümüş prostat veya prostat kanserinin mesaneden idrar çıkışını engellediği zaman gelişebilecek idrar yolları zorluklarından kurtarır.

Eskiden beri ev ilaçları olarak mide bulantılarında ve deniz tutmalarında da kullanılmıştır

Kabak çekirdeğinin hangi zenginlikleri var?

Kabak çekirdeği, minerallerin mükemmel bir kaynağıdır. Bir bardağın ¼ ünü dolduracak kabak çekirdeği çinkonun tavsiye edilen günlük alımının %20 sini, magnezyum ve manganezin ise %50 sini sağlamaktadır.

Bazı B vitaminlerini içerdiği gibi kemik sağlığı ve kan pıhtılaşması için ihtiyaç olan K vitaminini önemli bir miktarda da içermektedir.

Yağ içeriğine gelince, kabak çekirdeği, hormon dengesi, beyin fonksiyonu ve cilt sağlığı için ihtiyaç olan omega 3 ve omega 6 esansiyel yağlarını birlikte almak için iyi bir kaynaktır.

Özellikle kimler yemelidir?

• Prostatı büyümüş kimseler
• Kısırlık veya hormonal dengesizliği olan kimseler
• Solucan ve tenya bulunan kimseler
• İdrar tutukluğu olan kimseler
• Mesane iltihabı olan kimseler
• Kemik erimesi olan kimseler

Önerilen kullanma şartları ve miktarlar

Kabak çekirdeği, çerez olarak yenebildiği gibi, musliye, salatalara veya fındık çekirdek kavurmalarına ilave edilerek te yenebilir. Günlük doz iki tatlı kaşığı veya 20-30 gr kadar olması uygundur. Sabah akşam devam edilir.

Güvenirlik

Kabak çekirdeği, genellikle allerjik bir gıda değildir ve oksalatların, ürik asitlerin ölçülebilir miktarlarını içerdiğine dair bilgi bilinmiyor

Kabak Çekirdeği prostat sağlığına katkı sağlayabilir

İyi huylu prostat büyümesi çoğunlukla 50 ve üstü yaşlardaki erkekleri etkilemektedir. Büyümeyi oluşturan faktörlerden biri testosteron ve onun ürünü olan DHT(dihidotestosteron) tarafından prostat hücrelerinin aşırı uyarılması olarak bilinmektedir. Kabak çekirdeği bünyesinde bulunan yağ bileşenlerinin, testosteron ve DHT tarafından oluşturulan prostat hücre çoğalımının tetiklenmesini engellediği gözlemlenmiştir. Bu konudaki bilimsel tartışmalar halen devam etmektedir.

Kabak çekirdeği ekstratı ile kabak çekirdeğinin kendisi arasındaki ilişkiler de aynı derecede tartışmaya açıktır. Kabak çekirdeği yağı ekstratında bulunan prostata faydalı olan bileşenler, kesinlikle kabak çekirdeğinde bulunmaktadır. Tek problem, çerez olarak alındığında prostatı destekleyecek bileşen miktarının yeteri miktarda alınıp alınamayacağı hususudur.

Kabak çekirdeğindeki karotenoidler ve omega-3 yağlarının potansiyel prostat faydaları üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Diyetlerinde daha yüksek karotenoid bulunan erkeklerin BPH için daha az risk taşıdıkları bu çalışmalarda ortaya çıkmıştır.

Kabak çekirdeğinde prostat fonksiyonunu pekiştirebilen ilave bir besin kaynağı da çinkodur. Bu sebeple çinko ve BPH arasındaki ilişki üzerinde araştırmalar sürdürülmektedir.

Kabak Çekirdeği Erkeklerin Kemikleri için Koruyucudur

Daha yaşlı erkekler için kemik erimesi (osteoporotik) büyük önem taşımaktadır. 50 yaşın üzerinde 8 erkekten birinde kemik erimesine rastlanmaktadır.

45-92 yaş arasına değişen yaşlarda 400 erkek üzerinde yapılan bir(American Journal of Clinical Nutrition) çalışmada düşük çinkolu diyetle, düşük kan seviyesi ile osteoporoz arasında bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Kabak çekirdeği gibi çinko bakımından zengin bir diyetin prostat sağlığına yaptığı katkıya ek olarak kemik yoğunluğunun iyileştirilmesine de katkı sağlar

Kabak Çekirdeğinin Mafsal İltihaplarında(artrit) Anti-enflamatuar Yararları Var

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda kabak çekirdeği eklenmiş diyetlerin uygulanması sonucunda enflamantuar semptomları düşürmede etkili olduğu belirlenmiştir

Sağlığa Yararlı Minerallerin, Protein ve Mono Doymamış Yağların Zengin bir Kaynağıdır

¼ bardak dolusu kabak çekirdeği almakla günlük magnezyum ihtiyacının %46.1’ ini, günlük demir ihtiyacının %28.7’sini, günlük manganez ihtiyacının %52’sini, günlük bakır ihtiyacının %24’ünü, günlük protein ihtiyacının %16.9’unu, günlük çinko ihtiyacının %17.1’ini sağlanmış olmaktadır.

Kabak Çekirdeğindeki Fitosterollerle Daha Düşük Kolestorol

Fitosteroller, kolestrole çok benzeyen kimyasal yapıya sahip, bitkilerde bulunan bileşiklerdir. Diyette yeterli miktarda bulunduğunda, kolestrolun kan seviyesini düşürmekte, bağışıklık sistemini güçlendirmekte ve çeşitli kanserlerin riskini azaltmaktadır.

Prof. Dr. Ahmet Aydın’ın yorumu

Kabak çekirdeğinin yararları sadece yukarıdaki yazıda belirtilenlerle sınırlı değil. Kabak çekirdeğinin aşağıdaki tablodaki bileşenlerine baktığımızda bunu anlamak daha kolay.

· 100 g kabak çekirdeğindeki miktar

USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Yayınlanması 16 Temmuz 2003

Mesela 100 g kabak çekirdeğinde 24 gram protein var. Kabak çekirdeği, proteinlerin yapı taşı olan amino asitler bakımından çok zengin; özellikle de insan vücudunda yapılmayan esansiyel (fenilalanin, triptofan, metionin, gibi) amino asitler açısından.

Örneğin tirozin, triptofan ve glutamat norepinefrin, serotonin ve GABA gibi beyinin biyokimyasal ahengini düzenleyen sinir ileticilerin ön maddesi. Örneğin norepinefrin eksikliği hiperaktivite ve dikkat dağınıklığına yol açıyor; erişkinlerde bunlara manik hareketler deniliyor; serotonin eksikliği ise depresyona yol açıyor.

Kabak çekirdeğinin en zengin olduğu amino asitlerin başında arjinin geliyor. Arjinin C vitamini ile birlikte nitrik oksit sentezini doğal yoldan artırıyor. Nitrit oksit (NO) aşırı olmadığı sürece damar sağlığı açısından çok yararlı. Damarların esnekliğini sağlayarak genişlemesini sağlıyor. Örneğim kalbe bağlı göğüs ağrılarında (anjina pektoris) nitratlı ilaçlar kullanılıyor.

NO penis damarlarını da genişlettiğinden ereksiyon problemlerini de azaltıyor. Yani tıpkı Viagra gibi; ama onun doğalı.

Bir insanın günlük E vitamini ihtiyacı 10-12 mg kadar. 100 gram (1 çay bardağı dolusu) Kabak çekirdeği bu ihtiyacınızın tamamını sağlıyor. E vitamininin başta kalp damar sağlığı, seks sağlığı üzerine olmak üzere birçok yararı var.

Bir insanın günlük demir ihtiyacı 10-15 mg kadar. 100 gram (1 çay bardağı dolusu) Kabak çekirdeği bu ihtiyacınızın tamamını sağlıyor.

Kabak çekirdeği çinko ve magnezyum açısından da çok zengin. Her ikisinin de insan vücudunda yüzlerce fonksiyonu var.

100 g kabak çekirdeğinin yaklaşık dörtte biri yağ. Bu yağın büyük kısmını zeytinyağı gibi monoansatüre yağlar oluşturuyor. Bu yağlar şişmanlatmadığı gibi kalp-damar sağlığı açısından da çok önemli.

Anlayacağınız kabak çekirdeği basit bir eğlencelik değil.

Ama yerken fazla tuzlu olmamasına dikkat edin ve kavrulmamışını tercih edin.

Prof. Dr. Ahmet AYDIN

İÜ Cerrahpaşa Tıp Fak. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD

Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalı

( besahmet@yahoo.com )

Referanslar

1. Ensminger AH, Ensminger, ME, Kondale JE, Robson JRK. Foods & Nutriton Encyclopedia. Pegus Press, Clovis, California 1983.
2. Ensminger AH, Esminger M. K. J. e. al. Food for Health: A Nutrition Encyclopedia. Clovis, California: Pegus Press; 1986. PMID:15210.
3. Fortin, Francois, Editorial Director. The Visual Foods Encyclopedia. Macmillan, New York 1996.
4. Hyun T, Barrett-Connor E, Milne D. Zinc intakes and plasma concentrations in men with osteoporosis: the Rancho Bernardo Study. Am J Clin Nutr, Sept. 2004:80(3):715-721. PMID:15321813.
5. Jayaprakasam B, Seeram NP, Nair MG. Anticancer and antiinflammatory activities of cucurbitacins from Cucurbita andreana. Cancer Lett 2003 Jan 10;189(1):11-6 2003.
6. Phillips KM, Ruggio DM, Ashraf-Khorassani M. Phytosterol composition of nuts and seeds commonly consumed in the United States. J Agric Food Chem. 2005 Nov 30;53(24):9436-45. PMID:16302759.
7. Wood, Rebecca. The Whole Foods Encyclopedia. New York, NY: Prentice-Hall Press; 1988. PMID:15220.
8. http://www.whfoods.org/genpage.php?tname=foodspice&dbid=82
9. http://www.channel4.com/entertainment/tv/microsites/Y/yawye/pumpkinseeds.html
10. http://tr.wikipedia.org/wiki/Kabak
11. http://www.pdrhealth.com/drug_info/nmdrugprofiles/herbaldrugs/102280.shtml